5-HTP có mặt trong thành phần của viên uống hỗ trợ tăng chiều cao NuBest Tall, được kết hợp với Bạch Quả để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ về 5-HTP là gì và tác dụng của nó đối với sức khỏe. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc này, giúp chúng ta hiểu sâu hơn về dưỡng chất quan trọng này.
5-HTP là viết tắt của 5-hydroxytryptophan. Đây là một chất trung gian tham gia vào quá trình chuyển hóa tryptophan thành serotonin - một chất dẫn truyền xung thần kinh được sản xuất do tác động của xung điện kích thích trong ruột. Cụ thể, 5-HTP được coi là tiền chất hóa học của serotonin. Từ 5-HTP, cơ thể sẽ tự sản xuất đủ lượng serotonin cần thiết để thực hiện nhiều chức năng khác nhau.
Serotonin là một chất hóa học tự nhiên tồn tại trong cơ thể con người và có nhiều vai trò quan trọng như điều chỉnh tâm trạng, khả năng ghi nhớ, giấc ngủ và quá trình tiêu hóa.
Chế phẩm 5-HTP thường được bào chế dưới dạng bột khô, màu trắng, được sản xuất từ hạt của cây Griffonia simplicifolia. Loài cây này thường mọc ở các quốc gia Tây Phi như Ghana, Bờ Biển Ngà và Togo.
Hạt giống từ cây bụi leo thân gỗ G. simplicifolia được sử dụng làm nguồn cung cấp 5-HTP. Lá của cây có hàm lượng protein cao và chứa phốt pho và canxi, cũng như một loại dầu dễ bay hơi, coumarin, và 5-HTP và 5-hydroxytryptamine. Thông thường, 5-HTP được cung cấp thông qua viên uống bổ sung hoặc chế độ ăn giàu protein động vật. Tryptophan – một loại axit amin thiết yếu được lấy từ các protein này, sau đó được enzyme tryptophan hydroxylase chuyển hóa thành 5-HTP, tiếp tục được chuyển hóa thành serotonin.
5-HTP hoạt động trong não và hệ thống thần kinh trung ương bằng cách tăng sản xuất serotonin hóa học. Serotonin có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, sự thèm ăn, nhiệt độ cơ thể, cảm giác... Vì 5-HTP làm tăng tổng hợp serotonin, do đó chúng được sử dụng cho một số tình trạng bệnh lý mà serotonin được cho là đóng một vai trò quan trọng bao gồm trầm cảm, mất ngủ, béo phì…
Hoạt chất 5-HTP mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe, tinh thần của con người:
5-HTP sẽ tham gia kích thích sản sinh serotonin, điều chỉnh giấc ngủ sinh lý tự nhiên, giúp giảm thiểu hiệu quả tình trạng mất ngủ, hay tỉnh giấc vào ban đêm. Sử dụng sản phẩm có chứa 5-HTP sau khoảng 6-12 tuần, chúng ta sẽ nhìn thấy sự thay đổi rõ rệt, giấc ngủ ngon và sâu hơn.
5-HTP có tác dụng như một loại thuốc hỗ trợ điều trị căng thẳng, stress, thích hợp để điều trị cho những người bị stress từ nhẹ đến trung bình. Cơ chế tác động thông qua việc tăng mức độ của serotonin trong não, từ đó điều hòa cảm xúc, tâm trạng, dần dần khắc phục bệnh lý căng thẳng, stress.
5-HTP thúc đẩy quá trình chuyển hóa serotonin, giúp điều chỉnh tâm trạng trở nên thoải mái, vui vẻ, suy nghĩ tích cực hơn. Đối với người đang bị trầm cảm, điều này giúp họ muốn giao tiếp và sẵn sàng chia sẻ, trò chuyện với mọi người, từ từ bước ra khỏi tình trạng trầm cảm, trở lại cuộc sống bình thường.
Bổ sung thực phẩm chức năng chứa 5-HTP sẽ hỗ trợ cải thiện bệnh trầm cảm hiệu quả, thường được các bác sĩ kê trong toa thuốc điều trị trầm cảm.
Thực tế, serotonin khá đa năng, một trong những vai trò quan trọng của nó là giảm cảm giác thèm ăn. Bổ sung 5-HTP làm tăng lượng chất dẫn truyền thần kinh serotonin trong não, giảm cảm giác thèm ăn, giúp kiểm soát lượng thức ăn mỗi bữa, hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
Kết luận về khả năng giảm cân của 5-HTP một nghiên cứu được thực hiện tại Ý. Những người trưởng thành bị béo phì áp dụng chế độ ăn 1.200 calories/ngày, một nửa số người tham gia nghiên cứu được cho sử dụng 300mg 5-HTP trước bữa ăn, nửa còn lại không sử dụng. Sau khoảng 2 tuần, nhóm người sử dụng 5-HTP đã giảm được 3,3kg, còn nhóm người không sử dụng vẫn giữ nguyên cân nặng như ban đầu.
Những người thường xuyên bị đau nhức cơ thể có mức serotonin thấp. Bổ sung 5-HTP giúp tăng mức serotonin trong não, từ đó cải thiện hiệu quả các triệu chứng đau cơ thể và mệt mỏi vào buổi sáng.
Sản phẩm chứa 5-HTP có thể hỗ trợ điều trị chứng đau đầu, đau nửa đầu hiệu quả. Sử dụng thuốc có 5-HTP liều cao sẽ làm giảm triệu chứng đau nhức đầu, bao gồm các thể đau nửa đầu.
Khi bổ sung 5-HTP vào cơ thể, hoạt chất này sẽ chuyển hóa tryptophan thành serotonin. Serotonin sẽ tiến hành điều chỉnh hoạt động của của hệ thần kinh trung ương và thần kinh đường ruột, giảm tình trạng nhạy cảm của ruột, giảm nhu động ruột, hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra thuận lợi hơn.
Mặt khác, serotonin cũng tham gia điều chỉnh trạng thái tâm lý, giúp chúng ta cảm thấy thoải mái, vui vẻ, lạc quan, giảm tác động của tâm lý đến ruột.
Serotonin tham gia điều hòa nhu cầu sinh lý của con người. Sự tăng hoặc giảm hàm lượng serotonin trong cơ thể cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến sự ham muốn và quá trình “yêu”. Nếu cảm thấy bản thân hơi “yếu” trong vấn đề sinh lý, rất có thể hàm lượng Serotonin trong cơ thể đang quá thấp.
Các bạn có thể sử dụng 5-HTP như một chất xúc tác để kích thích cơ thể sản sinh ra nhiều serotonin, điều hòa cảm xúc cũng như ham muốn trong “chuyện ấy”, giúp chúng ta tự tin hơn trước đối phương và có những phút giây “thăng hoa”.
Sản phẩm bổ sung 5-HTP cũng thường xuất hiện trong các toa thuốc hỗ trợ cải thiện hội chứng Down ở trẻ em. Hoạt chất này khi kết hợp với các loại thuốc điều trị đặc hiệu có thể cải thiện cơ bắp, kỹ năng xã hội, kỹ năng ngôn ngữ… đối với nhóm trẻ em không may mắc hội chứng Down.
Người đang trong quá trình cai nghiện ma túy, chất kích thích thường phải đối mặt với tình trạng mất ngủ, suy nghĩ tiêu cực, ham muốn sử dụng chất kích thích và quay trở lại con đường nghiện ngập. Sử dụng 5-HTP sẽ giúp điều hòa tâm trạng hiệu quả, hỗ trợ cải thiện tình trạng mất ngủ, từ đó hỗ trợ tích cực trong việc phục hồi cho đối tượng cai nghiện.
Thiếu hụt serotonin sẽ gây cản trở quá trình ghi nhớ thông tin, gây suy giảm trí nhớ, mất trí nhớ. Bổ sung 5-HTP sẽ kích thích quá trình chuyển hóa tryptophan thành serotonin, giúp cơ thể có đủ lượng serotonin cần thiết, cải thiện khả năng ghi nhớ. Thuốc chứa 5-HTP thường được sử dụng trong các toa thuốc điều trị chứng mất trí nhớ, hay quên…
Trẻ em và thanh thiếu niên được bổ sung hàm lượng 5-HTP phù hợp sẽ luôn giữ được tinh thần vui vẻ, thoải mái, ngủ ngon và sâu giấc mỗi ngày, từ đó tạo điều kiện thuận lợi để tuyến yên sản sinh ra nhiều hormone tăng trưởng (GH), thúc đẩy chiều cao phát triển tối đa.
Những người mắc bệnh trầm cảm có liều dùng 5-HTP từ 20 – 3250mg/ngày, phổ biến nhất là 200 – 300 mg/ngày. Liều lượng có sự khác nhau tùy vào mục đích sử dụng và đối tượng, độ tuổi người dùng. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên 3 - 18 tuổi, liều dùng 5-HTP giảm xuống còn khoảng 100 mg/ngày hoặc thấp hơn tùy vào tình trạng cơ thể.
Bạn có thể áp dụng liều lượng theo mục đích sử dụng như sau:
- Quản lý cân nặng: 250 - 300 mg, 30 phút trước bữa ăn.
- Điều trị bệnh trầm cảm : Thông thường nhất là 150 - 800 mg mỗi ngày được thực hiện trong 2 - 6 tuần. Những liều này đôi khi được chia nhỏ và dùng 50 mg đến 100 mg ba lần một ngày. Bắt đầu với liều thấp và tăng đều đặn sau mỗi 1 - 2 tuần cho đến khi đạt được liều mục tiêu.
- Giảm triệu chứng đau cơ xơ hóa: 100 mg, 3 - 4 lần mỗi ngày trong bữa ăn. Sử dụng trong ít nhất hai tuần để nhận thấy tác dụng có lợi.
- Chứng đau nửa đầu: 100 - 200 mg, 2 - 3 lần mỗi ngày trong bữa ăn. Sử dụng trong hai đến ba tuần để nhận thấy tác dụng có.
- Hỗ trợ giấc ngủ: 100 - 300 mg, 30 - 45 phút trước khi đi ngủ.
5-HTP có thể không an toàn khi uống với liều lượng lớn. Buồn nôn và nôn là những tác dụng phụ thường gặp nhất liên quan đến liều lượng sử dụng 5-HTP. Tiêu chảy, đau bụng, chướng bụng, nhức đầu nhẹ, chán ăn và buồn ngủ (do có tính an thần điều hòa giấc ngủ) cũng đã xảy ra ở một số người, trường hợp nặng có thể dẫn đến đau nhức cơ. Do đó, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về mức dùng hợp lý.
Để giảm thiểu tác dụng phụ, hãy bắt đầu với liều 50–100 mg hai lần mỗi ngày và tăng lên đến liều lượng thích hợp trong khoảng thời gian hai tuần. Ngoài ra, một số loại thuốc làm tăng sản xuất serotonin khi kết hợp với 5-HTP có thể gây ra mức serotonin nguy hiểm trong cơ thể. Khi mua thực phẩm bổ sung 5-HTP hãy tìm hiểu chứng nhận NSF để đảm bảo các thành phần khác không phản ứng với 5-HTP.
- Không dùng cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.
- Hỏi ý kiến bác sĩ nếu đang sử dụng các loại thuốc khác.
- Đảm bảo không dị ứng với bất kỳ chất nào của cây 5-HTP hoặc từng dị ứng với thành phần chất này.
- Bạn đang có bất kỳ bệnh lý, tình trạng rối loạn nào trong cơ thể.
- Sử dụng một liều lượng phù hợp với tình trạng cơ thể, độ tuổi, giới tính...
Đối với trẻ em, một hàm lượng vừa đủ 5-HTP kết hợp cùng các loại thành phần thiên nhiên giúp trẻ ổn định tinh thần. Việc bổ sung 5-HTP giúp trẻ ngủ ngon hơn, tăng cường tập trung để học hành tốt hơn. Phụ nữ mang thai, phụ nữ đang cho con bú… không nên sử dụng 5-HTP vì có thể xảy ra những phản ứng ngược gây nguy hiểm cho sức khỏe mẹ và bé. Đối với bệnh nhân sắp phẫu thuật, cần yêu cầu ngừng dùng 5-HTP ít nhất trước ngày phẫu thuật 2 tuần. Sở dĩ do một số loại thuốc được sử dụng trong quá trình phẫu thuật cũng có thể ảnh hưởng đến serotonin.
5-HTP làm tăng một chất hóa học trong não gọi là serotonin. Một số loại thuốc điều trị trầm cảm cũng làm tăng serotonin. Dùng 5-HTP cùng với các loại thuốc này có thể làm tăng serotonin quá mức và gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm các vấn đề về tim, gây run và lo lắng. Bạn không nên dùng 5-HTP nếu đang dùng thuốc điều trị trầm cảm.
Một số loại thuốc điều trị trầm cảm: Fluoxetine (Prozac), paroxetine (Paxil), sertraline (Zoloft), amitriptyline (Elavil), clomipramine (Anafranil), imipramine (Tofranil), phenelzine (Nardil), tranylcypromine (Parnate)...
5-HTP tác động lên não trong khi carbidopa (Lodosyn) cũng có thể ảnh hưởng đến não. Dùng 5-HTP cùng với carbidopa có thể làm tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm nói nhanh, lo lắng, người bệnh trở nên hung hăng...
Dextromethorphan, Meperidine (Demerol), Pentazocine (Talwin), Tramadol (Ultram) tương tác với 5-HTP
Dextromethorphan cũng có thể ảnh hưởng đến serotonin. Dùng 5-HTP cùng dextromethorphan có thể gây ra quá nhiều serotonin trong não và kéo theo các tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm các vấn đề về tim, người bệnh lo lắng, run tay chân, cứng cơ, trí nhớ suy giảm...
5-HTP không có trong các thực phẩm tự nhiên được sử dụng làm thức ăn hằng ngày. Để bổ sung 5-HTP cho cơ thể, chúng ta có một phương án đơn giản, tiện lợi là sử dụng các sản phẩm thực phẩm chức năng.
Hoạt chất này có khá nhiều công dụng, do đó thường xuất hiện trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, chống trầm cảm, giảm căng thẳng, giảm cân, hỗ trợ điều trị hội chứng ruột kích thích… tùy vào thể trạng, sức khỏe, nhu cầu chăm sóc sức khỏe mà các bạn có thể lựa chọn sản phẩm bổ sung 5-HTP phù hợp.
Tùy vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe, bệnh lý mà liều dùng của 5-HTP sẽ có sự khác biệt. Tốt nhất, các bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn liều dùng phù hợp.
Trong quá trình sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung 5-HTP, các bạn có thể gặp phải một số tác dụng phụ không mong muốn như: ợ nóng, đau dạ dày, buồn nôn, tiêu chảy, buồn ngủ… Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp các tác dụng phụ này.
5-HTP không gây hại cho trẻ em nếu được sử dụng đúng cách. Người đang mang thai, đang cho con bú nên liên hệ bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể nếu muốn sử dụng sản phẩm bổ sung 5-HTP. Ngoài ra, nếu các bạn đang sử dụng loại thuốc, thực phẩm chức năng nào, cần thông báo với bác sĩ để giảm nguy cơ 5-HTP tương tác với thành phần của thuốc khác, có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
5-HTP mang đến rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách. Do đó, các bạn có thể nghiên cứu hoặc liên hệ sự hỗ trợ của chuyên gia y để để được tư vấn, hướng dẫn cách sử dụng 5-HTP nhằm chăm sóc và bảo vệ sức khỏe hiệu quả nhất.
