Béo phì là bệnh lý dễ bắt gặp ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên tại các thành phố lớn, quốc gia phát triển. Theo các chuyên gia, béo phì gây ra nhiều tác hại khôn lường cho sức khỏe nói chung và chiều cao nói riêng. Trong bài viết này, hãy cùng nubest.vn tìm hiểu béo phì có ảnh hưởng đến quá trình phát triển chiều cao hay không.
Trong cơ thể con người, chất béo là cần thiết để duy trì sự sống và quá trình trao đổi chất. Tuy nhiên, việc tích tụ chất béo quá mức lại có hại và gây ra dư thừa mỡ, kéo theo những nguy cơ mắc bệnh. Béo phì là một căn bệnh phức tạp liên quan đến việc có quá nhiều mỡ trong cơ thể. Béo phì không đơn giản ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà là một vấn đề y tế làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh và vấn đề sức khỏe khác, bao gồm bệnh tim, tiểu đường, huyết áp cao, cholesterol cao, bệnh gan, ngưng thở khi ngủ và một số bệnh ung thư.
Béo phì mang đến những nguy hiểm về sức khỏe thể chất và tinh thần
Có nhiều lý do khiến một số người gặp khó khăn trong việc giảm cân. Thông thường, béo phì là kết quả của các yếu tố di truyền, sinh lý và môi trường, kết hợp với chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và lựa chọn bài tập sai cách.
| Chỉ số khối cơ thể | Trạng thái chỉ số |
| Dưới 18,5 | Thiếu cân |
| 18,5 - 24,9 | Khỏe mạnh |
| 25,0 - 29,9 | Thừa cân |
| Từ 30 trở lên | Béo phì |
Theo dõi tăng trưởng và đánh giá tình trạng dinh dưỡng là ưu tiên trong thực hành lâm sàng đối với trẻ em và đánh giá giai đoạn dậy thì cũng quan trọng đối với thanh thiếu niên. Chỉ số khối cơ thể (BMI) là công cụ sàng lọc được sử dụng rộng rãi trong đánh giá béo phì. Tuy nhiên, BMI không thể phân biệt giữa khối lượng mỡ và khối lượng không có mỡ (FFM). Một số người, chẳng hạn như vận động viên cơ bắp, có thể có BMI ở mức béo phì mặc dù họ không có lượng mỡ thừa trong cơ thể.
Thừa cân hoặc béo phì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Việc tích tụ mỡ thừa dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe như bệnh tim mạch (chủ yếu là bệnh tim và đột quỵ), tiểu đường loại 2, các rối loạn cơ xương như viêm xương khớp và một số bệnh ung thư (nội mạc tử cung, vú và ruột kết). Những tình trạng này gây tử vong sớm và để lại nhiều hệ lụy nặng nề như:
- Bệnh tim và đột quỵ: Béo phì khiến bạn dễ bị huyết áp cao và mức cholesterol không lành mạnh, đây là những yếu tố nguy cơ gây bệnh tim và đột quỵ. - Bệnh tiểu đường loại 2: Béo phì có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng insulin để kiểm soát lượng đường trong máu. Điều này làm tăng nguy cơ kháng insulin và tiểu đường. - Một số bệnh ung thư: Béo phì có thể làm tăng nguy cơ ung thư tử cung, cổ tử cung, nội mạc tử cung, buồng trứng, vú, đại tràng, trực tràng, thực quản, gan, túi mật, tuyến tụy, thận và tuyến tiền liệt. - Các vấn đề về tiêu hóa: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc chứng ợ nóng, bệnh túi mật và các vấn đề về gan.
Béo phì khiến gia tăng áp lực tại ổ bụng và gây ra nhiều bệnh liên quan đến tiêu hoá
- Ngưng thở khi ngủ: Những người béo phì có nhiều khả năng mắc chứng ngưng thở khi ngủ, một rối loạn có khả năng nghiêm trọng khiến hơi thở liên tục ngừng lại trong khi ngủ. - Viêm xương khớp: Béo phì làm tăng áp lực lên các khớp chịu lực. Nó cũng thúc đẩy tình trạng viêm, bao gồm sưng, đau và cảm giác nóng trong cơ thể. Những yếu tố này có thể dẫn đến các biến chứng như viêm xương khớp. - Bệnh gan nhiễm mỡ: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, một tình trạng xảy ra do lượng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan. Trong một số trường hợp, điều này có thể dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng, được gọi là xơ gan.
Bên cạnh những hậu quả ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan nội tạng và sức khoẻ tổng thể, béo phì còn tạo “gánh nặng” trực tiếp lên phần cột sống nói riêng và hệ thống xương khớp nói chung. Béo phì hay thừa cân khiến lượng mỡ thừa hình thành và tích tụ ngày một lớn, khiến cho xương khớp không có khoảng không gian phát triển.
Theo nghiên cứu, trẻ béo phì thường có chỉ số chiều cao thấp bé hơn so với bạn bè có cân nặng bình thường. Hơn hết, béo phì còn kích thích nội tiết tố Leptin có trong mỡ khiến trẻ dậy thì sớm, chiều cao chỉ vừa mới tăng trưởng đã sớm ngừng lại hoặc phát triển với tốc độ cực chậm, không đáng kể.
Béo phì gây ra áp lực lên hệ thống xương khớp trên toàn bộ cơ thể
- Hạn chế năng lượng hấp thụ từ tổng lượng chất béo và chuyển lượng chất béo tiêu thụ từ chất béo bão hòa sang chất béo không bão hòa.
- Tăng lượng tiêu thụ trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm protein nạc và các sản phẩm từ sữa ít béo và không béo tuân theo các hướng dẫn dinh dưỡng giúp trẻ em có sức khỏe tốt nhất.
Chia nhỏ các bữa ăn và khẩu phần ăn hàng ngày đối với trẻ em và thanh thiếu niên trong giai đoạn phát triển
- Khuyến khích trẻ tập trung vào các bữa chính, chỉ thêm 1 - 2 bữa phụ lành mạnh, , ăn chậm, nhai kỹ thức ăn.
- Hạn chế lượng đường cùng các gia vị hấp thụ trong các bữa ăn hằng ngày.
- Tăng mức độ hoạt động thể chất lên ít nhất 30 phút hoạt động thường xuyên, cường độ vừa phải trong hầu hết các ngày. Thanh thiếu niên năng động về thể chất có cơ và xương khỏe hơn, sức khỏe tim mạch tốt hơn và lượng mỡ cơ thể thấp hơn những người không hoạt động.
- Giúp trẻ em thay đổi thói quen uống đồ uống bằng cách thay thế đồ uống có đường như soda, đồ uống trái cây và sữa có hương vị bằng nước lọc, nước ép trái cây nguyên chất hoặc sữa ít béo.
- Ngủ đủ giấc giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại 2, béo phì và hỗ trợ chiều cao tăng trưởng mạnh mẽ. Trẻ em và thanh thiếu niên trong giai đoạn phát triển nên đi ngủ sớm trước 23h tối, hạn chế việc thức khuya chơi game, lướt mạng, xem phim…
- Lên kế hoạch về khẩu phần ăn hợp lý chia làm nhiều bữa phù hợp với độ tuổi và thể trạng của trẻ. Ngoài ra, cha mẹ có thể tham khảo ý kiến từ các chuyên gia dinh dưỡng, hay lập biểu đồ kim tự tháp về dinh dưỡng cho trẻ.
- Cắt giảm tối đa các thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp, nhiều gia vị, dầu mỡ như pizza, hotdog, hamburger, xúc xích, bánh kẹo, kem… Thay thế các món ăn vặt có hại thành các loại trái cây, sữa chua ít đường, socola ít ngọt, các loại hạt, ngũ cốc…
- Bổ sung các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ và thực phẩm bổ sung giúp nuôi dưỡng xương chắc khỏe và gia tăng chiều cao hiệu quả.
Tìm hiểu và bổ sung thêm các dòng sản phẩm hỗ trợ bổ sung dưỡng chất nuôi dưỡng xương chắc khỏe, phát triển chiều cao
- Giải thích béo phì, nguyên nhân và tác hại cho trẻ để các bé nắm, hiểu rõ và có trách nhiệm hơn trong quá trình sinh hoạt, thay đổi lối sống lành mạnh.
- Tạo không khí gia đình thoải mái, lắng nghe và chia sẻ, hạn chế sự áp đặt lên con cái, tạo tâm lý nặng nề khiến trẻ dễ trở vào tự ti, trầm cảm dẫn đến cân nặng khó kiểm soát.
- Cha mẹ nên tìm hiểu và trang bị kiến thức trong quá trình lựa chọn thực phẩm cho trẻ và cả gia đình như đọc nhãn dinh dưỡng, cân đo số lượng calo thực phẩm trẻ nạp vào cơ thể…
Béo phì là một căn bệnh mãn tính, gây ra nhiều hệ luỵ cho sức khỏe, đặc biệt là kìm hãm chiều cao đối với trẻ em và thanh thiếu niên trong giai đoạn phát triển. Những thông tin chia sẻ trong bài viết đã giúp quý phụ huynh và thanh thiếu niên hiểu biết và nắm kỹ những phương pháp kiểm soát và duy trì cân nặng ổn định.
