Đa số chúng ta thường nghĩ rằng chiều cao của chúng ta được quyết định bởi yếu tố di truyền. Tuy nhiên, thực tế không phải như vậy, có rất nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao. Vậy những yếu tố đó là gì? Bài viết dưới đây NuBest Vietnam sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết vấn đề này, từ đó bạn có thể tìm ra những phương pháp hiệu quả để có chiều cao vượt trội.
Chiều cao con người là khoảng cách từ lòng bàn chân đến đỉnh đầu trong tư thế đứng thẳng, dao động từ khoảng 40-270cm. Chiều cao có sự khác biệt giữa các dân tộc, khu vực địa lý, thông thường người phương Tây sẽ cao hơn người phương Đông.
Theo kết quả khảo sát của Disabled-world (2020), chiều cao trung bình của Thế Giới là 177 cm đối với nam và 163,7 cm đối với nữ. Người Việt đang nằm trong nhóm những quốc gia có chiều cao khiêm tốn với chiều cao trung bình nam giới là 168,1cm, nữ giới là 156,2cm.
Chiều cao con người là khoảng cách tính từ lòng bàn chân đến đỉnh đầu
- Độ tuổi ngừng cao của mỗi người có thể khác nhau, phụ thuộc vào di truyền, thói quen sinh hoạt nhưng thường không quá 20 tuổi.
- Chiều cao phát triển nhanh chóng trong các giai đoạn: Bào thai, 3 năm đầu đời, dậy thì. Tuy nhiên, sau dậy thì, chiều cao tăng trưởng chậm dần và dừng hẳn vào khoảng tuổi 18-20. Lý do khiến hầu hết chúng ta ngừng phát triển ở độ tuổi này là vì các mảng tăng trưởng hợp nhất ngay sau khi dậy thì.
- Các mảng tăng trưởng nằm ở các đầu xương dài, là những lớp sụn được tăng sinh và cốt hóa liên tục để giúp xương dài ra. Tuy nhiên, khi hàm lượng nội tiết tố tăng trưởng suy giảm sau giai đoạn dậy thì, sụn mới không còn sản sinh được nữa, chiều cao không còn tăng trưởng.
- Nhận biết thời kỳ chiều cao ngừng phát triển giúp mỗi người có phương án chăm sóc chiều cao trước khi hết cơ hội nâng cao tầm vóc.
Chiều cao phát triển như thế nào do các yếu tố sau đây quyết định:
Di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chiều cao của bạn, ảnh hưởng khoảng hơn 20% sự tăng trưởng chiều cao tự nhiên. Yếu tố này quy định khả năng sản sinh nội tiết tố tăng trưởng và quá trình khoáng hóa của sụn tăng trưởng. Ước tính, có khoảng 700 gen ảnh hưởng đến chiều cao có khả năng di truyền.
Có khoảng 700 gen di truyền quyết định chiều cao
Dinh dưỡng tác động lớn nhất đến phát triển chiều cao tự nhiên, khoảng 32%. Không nhận đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu, cơ thể dễ bị còi cọc, chậm lớn, chiều cao hạn chế. Thiếu hụt Canxi và protein là nguyên nhân chủ yếu làm chiều cao kém phát triển. Ngoài ra, vitamin D, vitamin A và khoáng chất Magie cũng ảnh hưởng đến sự tăng trưởng thể chất.
Cơ thể chúng ta sản xuất ra nhiều loại nội tiết tố chi phối sự tăng trưởng của xương và chiều cao, bao gồm:
- Nội tiết tố tăng trưởng: Được tạo ra bởi tuyến yên và là loại nội tiết tố quan trọng nhất để tăng trưởng thể chất. Một số tình trạng sức khỏe có thể gây cản trở sản xuất nội tiết tố tăng trưởng, ảnh hưởng đến chiều cao. Điển hình là thiếu hụt nội tiết tố tăng trưởng bẩm sinh do bệnh lý tuyến yên, khiến trẻ có tốc độ tăng trưởng chậm hơn nhiều so với trẻ khác.
- Nội tiết tố tuyến giáp: Tuyến giáp tạo ra nhiều nội tiết tố tăng trưởng ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao.
- Nội tiết tố giới tính: Testosterone và Estrogen tác động khá nhiều đến sự tăng trưởng thể chất trong giai đoạn dậy thì.
Tần suất và loại hình vận động có những tác động nhất định đến sự phát triển chiều cao tự nhiên, chi phối đến 20%. Quá trình tập luyện tạo ra tác động cơ và lực kích thích xương khoáng hóa, giúp xương dài ra nhanh và chắc khỏe. Mặt khác, sự sản sinh nội tiết tố tăng trưởng cũng diễn ra tốt hơn ở người thường xuyên vận động. Kết hợp 2 yếu tố này lại, có thể thấy được tầm vai trò của vận động đối với tăng trưởng thể chất tự nhiên.
Thường xuyên chơi thể thao giúp chiều cao tăng trưởng tốt hơn
Thời gian ngủ và chất lượng giấc ngủ là yếu tố tiếp theo tạo ra sự ảnh hưởng nhất định đến quá trình phát triển thể chất tự nhiên, chiếm khoảng 25%. Việc ngủ sớm và đủ giấc tạo ra điều kiện lý tưởng để tuyến yên sản xuất nội tiết tố tăng trưởng. Càng nhiều nội tiết tố tăng trưởng được sản sinh, chiều cao càng phát triển tốt. Nếu bạn thường xuyên thức khuya, ngủ ít, cơ thể dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, kém tỉnh táo, học tập và làm việc kém hiệu quả. Đồng thời, chiều cao cũng tăng trưởng chậm hơn.
Môi trường sống lành mạnh, ít khói bụi, ô nhiễm giúp cơ thể ít có nguy cơ tổn thương hơn, ít mắc bệnh tật, phát triển thể chất thuận lợi. Đời sống tinh thần cũng ảnh hưởng lớn đến sự phát triển tầm vóc. Những trẻ lớn lên trong gia đình vui vẻ, hòa thuận, được yêu thương và chăm sóc chu đáo sẽ có nền tảng sức khỏe và thể chất vượt trội hơn những trẻ sống thiếu thốn, không được cha mẹ quan tâm hay chăm sóc kỹ lưỡng.
Đầu tư cải thiện các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng chiều cao là chìa khóa để con yêu cao lớn vượt trội và khỏe mạnh tối đa. Cha mẹ cần chú ý đến các yếu tố quan trọng sau đây:
Trẻ cần có chế độ ăn uống đa dạng thực phẩm nhằm cung cấp đa dạng dưỡng chất cho cơ thể phát triển tốt. Trong đó, đảm bảo cơ thể con nhận đủ lượng Canxi vì đây là khoáng chất chính trong cơ cấu xương. Nhu cầu Canxi thay đổi theo độ tuổi. Cha mẹ có thể theo dõi bảng khuyến nghị nhu cầu Canxi cho trẻ của Bộ Y tế và dịch vụ nhân sinh Hoa Kỳ (NIH) sau đây để biết được con yêu đang cần cung cấp bao nhiêu Canxi mỗi ngày:
|
Độ tuổi |
Nhu cầu Canxi khuyến nghị |
|
0 - 6 tháng tuổi |
200 mg |
|
7 - 12 tháng tuổi |
260 mg |
|
1 - 3 tuổi |
700 mg |
|
4 - 8 tuổi |
1,000 mg |
|
9 - 13 tuổi |
1,300 mg |
|
14 - 18 tuổi |
1,300 mg |
Những thực phẩm có hàm lượng Canxi cao:
- Sữa tươi
- Sữa chua
- Váng sữa
- Cải bó xôi
- Cải xoăn
- Bông cải xanh
- Đậu nành
- Hạt hạnh nhân
- Hạt óc chó
- Tôm
- Cua
Một số thực phẩm chứa hàm lượng Canxi cao
Ngoài thực phẩm thông thường, cha mẹ có thể xem xét và lựa chọn cho con sử dụng thêm các sản phẩm thực phẩm bổ sung dinh dưỡng tăng chiều cao. Dòng sản phẩm này chủ yếu cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho xương, giúp xương phát triển tốt, chắc khỏe hơn. Chất lượng và độ an toàn của thực phẩm hỗ trợ phát triển chiều cao đã được nhiều tổ chức uy tín công nhận, điển hình là Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA). Do đó, phụ huynh có thể an tâm cho con sử dụng.
Tùy vào độ tuổi của con mà thời lượng dành cho vận động thể thao có thể khác nhau. Ở giai đoạn dậy thì, con nên tập luyện thể thao từ 45-60 phút mỗi ngày vào sáng sớm hoặc chiều tốt. Những môn thể thao tốt cho sự tăng trưởng chiều cao phải kể đến như:
- Bơi lội
- Đu xà đơn
- Chạy bộ
- Bóng chuyền
- Bóng rổ
- Nhảy dây
- Cầu lông
- Yoga
- Bóng đá
Trước khi vận động nên hướng dẫn trẻ khởi động kỹ lưỡng. Đừng quên bổ sung nước trong quá trình chơi thể thao. Sau khi vận động xong, cần chú ý chế độ ăn uống, nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi năng lượng và phát triển thể chất nhanh chóng.
Giấc ngủ quan trọng như thế nào đối với phát triển chiều cao đã được khẳng định thông qua chỉ số ảnh hưởng lên đến 25%. Do đó, cha mẹ nên khuyến khích con đi ngủ sớm trước 22h, thời gian ngủ đáp ứng nhu cầu theo độ tuổi. Theo đó, khuyến nghị thời gian ngủ theo độ tuổi của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) như sau:
|
Độ tuổi |
Thời gian ngủ khuyến nghị |
|
0 – 3 tháng |
14-17 giờ |
|
4 – 12 tháng |
12 – 16 giờ |
|
1-2 tuổi |
11 – 14 giờ |
|
3-5 tuổi |
10 – 13 giờ |
|
6 – 12 tuổi |
9 – 12 giờ |
|
13 – 18 tuổi |
8 – 10 giờ |
Cha mẹ nên chuẩn bị phòng ngủ cho con sạch sẽ, thông thoáng để con có giấc ngủ ngon và sâu giấc mỗi đêm. Ngoài ra, tốt nhất nên cho con ngủ riêng sẽ tốt cho giấc ngủ và quá trình phát triển chiều cao tự nhiên của mỗi đứa trẻ.
Ngủ sớm và đủ giấc giúp trẻ phát triển chiều cao tốt
Các yếu tố bên ngoài môi trường đều có thể tác động đến tăng trưởng thể chất và phát triển trí tuệ của con. Đảm bảo môi trường sống lành mạnh giúp con cao lớn và thông minh hơn.
Đầu tiên, cha mẹ không để con phát triển trong môi trường ô nhiễm đất, nước, không khí, tiếng ồn, tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh. Tiếp theo, trong đối nhân xử thế hằng ngày, cần cho con cảm nhận được tình yêu thương, sự quan tâm cha mẹ dành cho con cái, không để con tiếp xúc với những đối tượng xấu. Sự lành mạnh về cả môi trường thể chất lẫn tinh thần tạo điều kiện lý tưởng để con tăng trưởng thể chất và trí tuệ vượt trội, trở thành người có ích cho gia đình, xã hội.
Không đổ lỗi cho di truyền nếu con có tầm vóc thấp bé. Thói quen ăn uống, sinh hoạt hằng ngày mới là yếu tố chính quyết định con có thể cao được bao nhiêu. Nếu con vẫn còn có cơ hội cải thiện chiều cao, cha mẹ nên nhanh chóng áp dụng các hướng dẫn tăng chiều cao bài viết chia sẻ để giúp con bứt phá chiều cao trước khi quá muộn.
