Bạn nhận thấy chiều cao của trẻ được cải thiện khá nhiều so với trước đây. Đây là một tín hiệu khá tốt, nhất là khi bạn từng lo lắng con sẽ bị thấp bé. Những dấu hiệu nào cho thấy trẻ đang phát triển chiều cao tốt? Con bạn liệu có đang thuộc nhóm trẻ phát triển nhanh hay không? Hãy cùng NuBest Vietnam khám phá các nội dung này trong bài viết sau đây nhé.
Trẻ được đánh giá đang phát triển chiều cao tốt khi có những đặc điểm sau:
Biểu hiện đầu tiên cho thấy chiều cao của trẻ đang phát triển tốt chính là trẻ đạt chuẩn chiều cao so với độ tuổi của trẻ. Tổ chức Y tế Thế Giới WHO đã cung cấp chi tiết chiều cao chuẩn của bé trai và bé gái ở từng độ tuổi. Cha mẹ có thể theo dõi bảng chiều cao chuẩn này, đo chiều cao hiện tại của trẻ và đối chiếu để biết được con mình đã phát triển đạt chuẩn hay chưa.
Thực tế, các nhà khoa học, chuyên gia dinh dưỡng đã lựa chọn những đối tượng khỏe mạnh ở mỗi độ tuổi, đo chiều cao của trẻ và tính toán lại con số trung bình để lựa chọn mức chiều cao chuẩn của mỗi độ tuổi. Nên nếu chiều cao của con bạn có thể thấp hơn hoặc cao hơn một chút so với số liệu chuẩn nhưng tốc độ tăng trưởng vẫn tương đương với từng giai đoạn thì trẻ vẫn thuộc nhóm phát triển tốt.
Việc theo dõi biểu đồ tăng trưởng của trẻ đóng vai trò quan trọng đối với chăm sóc sức khỏe. Một đứa trẻ đạt chuẩn chỉ số tăng trưởng cho thấy sức khỏe của trẻ đang ở mức tốt. Trường hợp con cao dưới chuẩn trong thời gian dài, phát triển thể chất kém khá nguy hiểm. Trẻ thấp bé thường do thiếu hụt dinh dưỡng do chăm sóc sai cách hoặc gặp phải các vấn đề sức khỏe. Nếu con bạn không đạt chỉ số tăng trưởng trong thời gian dài, nên cho trẻ đến thăm khám tại cơ sở y tế để tìm ra nguyên nhân và khắc phục kịp thời.
Bảng chiều cao cân nặng chuẩn của trẻ từ 12 - 23 tháng tuổi
Bảng chiều cao cân nặng chuẩn của trẻ từ 2 - 12 tuổi
Bảng chiều cao cân nặng chuẩn của trẻ từ 13 - 20 tuổi
Để quá trình theo dõi tăng trưởng của trẻ đạt độ chính xác cao, cha mẹ cần nắm được cách đo chiều cao cho trẻ tại nhà. Sau đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn cụ thể cách đo chiều cao cho trẻ tại nhà.
Với trẻ dưới 2 tuổi, để có được kết quả chính xác, nên tiến hành đo chiều cao nằm:
- Bước 1: Cởi bỏ giày dép của trẻ
- Bước 2: Đặt trẻ nằm trên thước, đầu chạm vào cạnh thước
- Bước 3: Một người giữ đầu của bé thẳng, một người giữ đầu gối thẳng.
- Bước 4: Giữ trẻ nằm ổn định, điều chỉnh thanh trượt di động ép vào lòng bàn chân của bé.
- Bước 5: Đọc kết quả.
Với cách đo chiều cao nằm, các bạn cần có thước đo chiều cao nằm chuyên dụng.
Đo chiều cao cho trẻ dưới 2 tuổi nên sử dụng phương pháp đo chiều cao nằm
Đo chiều cao cho trẻ trên 2 tuổi, các bạn có thể sử dụng cách đo bằng tư thế đứng. Trước hết, hãy đặt thước cố định trên sàn nhà bằng phẳng, mặt sau áp vào tường, tường phải vuông góc với sàn nhà.
- Bước 1: Cởi bỏ giày dép, mũ nón và quần áo dày của trẻ
- Bước 2: Đưa trẻ đứng thẳng, dựa lưng vào tường, 2 bàn chân tạo hình chữ V. Đặc biệt, hướng dẫn trẻ để gót chân, bắp chân, mông đầu áp sát vào thước, đầu thẳng.
- Bước 3: Điều chỉnh thanh trượt từ trên xuống đến khi chạm đầu bé, ghi lại kết quả. Nếu không có thanh trượt, bạn dùng một tấm bảng mỏng áp sát đỉnh đầu, vuông góc với thước đo.
- Bước 4: Ghi lại kết quả chiều cao của trẻ.
Tương tự chiều cao, ở mỗi độ tuổi cũng sẽ có mức cân nặng chuẩn tương ứng. Sau khi xác định con đạt chuẩn chiều cao theo tuổi, hãy tiếp tục kiểm tra cân nặng của con bạn đã đạt chuẩn hay chưa. Cân nặng hợp lý với chiều cao và đạt chuẩn so với độ tuổi cũng cho thấy con bạn đang phát triển tốt. Nếu con cao đạt chuẩn nhưng cân nặng dưới chuẩn, vóc dáng sẽ tương đối gầy. Trường hợp cân nặng vượt chuẩn, con đang có dấu hiệu béo phì hoặc dậy thì sớm. Đây đều là những tình huống cần được theo dõi và can thiệp chăm sóc hợp lý để trẻ phát triển tốt.
Dưới đây là bảng cân nặng chuẩn theo độ tuổi theo khuyến cáo của WTO. Cha mẹ có thể kiểm tra cân nặng của trẻ và đối chiếu để biết được con đã đạt cân nặng tiêu chuẩn chưa nhé.
Những dấu hiệu sức khỏe tốt như trẻ ăn uống ngon miệng, ngủ ngon giấc, vui chơi và học tập hiệu quả cũng cho thấy con yêu đang phát triển tốt. Các yếu tố khác như ít ốm vặt, miễn dịch tốt cũng là biểu hiện tích cực về sức khỏe và phát triển thể chất ở trẻ. Đây có thể là thành quả đạt được sau một quá trình dài cha mẹ chú trọng chăm sóc sức khỏe của trẻ.
Dậy thì là giai đoạn vàng trong phát triển thể chất của trẻ. Ở thời kỳ dậy thì, chiều cao và cân nặng của trẻ sẽ có những bước nhảy vọt vượt trội. Theo đó, chỉ sau vài năm dậy thì, vóc dáng của trẻ sẽ thay đổi đáng kể, từ trẻ em em sang người trưởng thành. Không chỉ về mặt thể chất, tâm lý, sinh lý của trẻ cũng có sự thay đổi.
Dấu hiệu dậy thì của bé trai:
- Cân nặng và chiều cao tăng trưởng nhanh hơn
- Có lông ở nách và vùng kín
- Kích thước tinh hoàn và dương vật tăng lên
- Mọc ria mép
- Da mọc mụn
- Cơ thể có mùi hôi
- Vỡ giọng
Chiều cao tăng trưởng tốt trong thời kỳ dậy thì
Dấu hiệu dậy thì của bé gái:
Đối với bé gái, khi bước vào giai đoạn dậy thì cũng có những dấu hiệu đặc trưng:
- Cân nặng và chiều cao phát triển nhanh
- Hông rộng hơn
- Ngực phát triển
- Mọc lông nách, lông mu
- Nổi mụn, da tiết dầu nhiều hơn
- Có mùi cơ thể
- Xuất hiện kinh nguyệt
Khi con bước vào giai dậy thì, cha mẹ cần thường xuyên theo dõi cân nặng, chiều cao của trẻ. Đây là thời điểm chiều cao của con tăng trưởng rất nhanh, có năm trẻ có thể tăng đến 12cm chiều cao nếu được chăm sóc tốt. Do đó, chiều cao của sẽ sẽ có sự khác biệt rõ rệt ở trước và sau dậy thì. Nắm bắt được giai đoạn dậy thì của con, áp dụng những cách tăng chiều cao tuổi dậy thì phù hợp, cha mẹ sẽ giúp con bứt phá chiều cao nhanh chóng. Được chăm sóc tốt, trẻ có thể từ nhóm cao dưới chuẩn, bứt phá mạnh mẽ và vào top đạt chuẩn chiều cao so với độ tuổi.
Ngoài chăm sóc sức khỏe, bạn cũng cần đồng hành và chia sẻ cùng con về mặt tâm lý, cảm xúc. Trẻ dậy thì có nhiều sự thay đổi về suy nghĩ, cảm giác, bốc đồng hơn, một số trẻ còn bắt đầu có cảm xúc với bạn khác giới, ham muốn khám phá tình dục. Do đó, nếu không có sự định hướng đúng đắn, trẻ có thể có những quyết định sai lầm, ảnh hưởng đến sức khỏe và tương lai.
Để biết được con có đang phát triển chiều cao tốt hay không, người làm cha mẹ phải trực tiếp theo dõi chiều cao của trẻ trong một thời gian dài, nắm được chiều cao của trẻ ở từng thời điểm, so sánh chiều cao ở các thời điểm khác nhau. Do đó, hãy chú ý một số điều sau đây trong chăm sóc con cái hằng ngày:
Định kỳ đo chiều cao cho trẻ ít nhất 3 tháng/lần, cân nặng nên kiểm tra hằng tháng
Sau mỗi lần đo, hãy ghi chép lại kết quả chiều cao, cân nặng của trẻ vào sổ.
So sánh kết quả chiều cao, cân nặng của trẻ ở thời điểm hiện tại và trước đó, và chỉ số thể chất hiện tại với biểu đồ tăng trưởng theo độ tuổi để đánh giá sự phát triển chiều cao của trẻ.
Sự phát triển chiều cao của trẻ sẽ chịu sự chi phối của nhiều yếu tố, điển hình là các yếu tố sau đây
Những thực phẩm trẻ ăn hằng ngày, lượng thức ăn nạp vào cơ thể sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển thể chất của trẻ. Dưỡng chất cơ thể hấp thụ được thông qua ăn uống và bổ sung thực phẩm chức năng sẽ giúp xây dựng xương, củng cố mật độ xương. Ước tính, dinh dưỡng có thể chi phối 32% sự phát triển chiều cao, đồng thời là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất. Được bổ sung đủ các nhóm chất chính: Đạm, tinh bột, chất béo, vi khoáng; không ăn những thực phẩm gây cản trở chiều cao, thường xuyên ăn những thực phẩm giàu canxi là những điều kiện dinh dưỡng có lợi cho sự tăng trưởng chiều cao.
Dinh dưỡng khoa học giúp chiều cao tăng trưởng tốt
Yếu tố giấc ngủ và môi trường sống sẽ tác động khoảng 25% quá trình phát triển chiều cao con người. Ngủ sớm, ngủ đủ giấc sẽ hỗ trợ tuyến yên sản xuất ra nhiều hormone tăng trưởng, có lợi cho phát triển chiều cao. Ngoài ra, giấc ngủ còn giúp trẻ hoạt động thể chất tốt, học tập hiệu quả, khỏe mạnh hơn. Những điều này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho chiều cao tăng trưởng.
Những trẻ thích vận động, duy trì tập luyện thể thao hằng ngày có thể có chiều cao tốt hơn. Quá trình vận động sẽ thúc đẩy sự tích lũy khoáng chất tại xương, giúp xương chắc và khỏe hơn. Vận động còn cải thiện mức hormone tăng trưởng trong cơ thể. Với sức khỏe, rèn luyện thể chất giúp cơ thể trao đổi chất tốt hơn, hô hấp hiệu quả, đào thải những độc tố có hại ra khỏi cơ thể, nâng cao hệ miễn dịch. Ở trạng thái sức khỏe tốt, chiều cao tăng trưởng thuận lợi hơn.
Đây là yếu tố được quy định sẵn trong quá trình trẻ hình thành trong bụng mẹ. Nếu cha mẹ có chiều cao tốt, sẽ di truyền gen cao cho con. Ngược lại, chiều cao của cha mẹ hạn chế cũng sẽ ảnh hưởng đến chiều cao của con. Di truyền chi phối khoảng 23% quá trình tăng trưởng chiều cao.
Di truyền quyết định 23% sự phát triển chiều cao của trẻ
Để giúp con yêu phát triển chiều cao tốt nhất, cha mẹ nên áp dụng những bí quyết sau:
- Chăm sóc dinh dưỡng cho con thật khoa học, lành mạnh hằng ngày. Với trẻ đang dậy thì, mỗi ngày nên có 5-6 bữa ăn, với 3 bữa chính cùng 2-3 bữa phụ. Vào bữa chính nên khuyến khích trẻ ăn nhiều nhóm thực phẩm, ăn nhiều thực phẩm chứa canxi. Thực đơn bữa phụ nên chọn những món lành mạnh như sữa, sữa chua, trái cây tươi, sinh tố nước ép. Không nên cho trẻ ăn nhiều đồ ngọt, thức ăn nhanh, uống nước ngọt có ga… vì đây là những thực phẩm gây cản trở phát triển chiều cao.
- Khuyến khích trẻ chơi thể thao hằng ngày, động viên trẻ chơi những môn thể thao tốt cho hệ xương và sự tăng trưởng chiều cao như bơi, chạy, nhảy dây, yoga, leo núi, bóng rổ, bóng đá…
- Động viên con yêu ngủ trước 22h, ngủ đủ 8-10 tiếng/ngày. Chuẩn bị một không gian thoải mái cho con ngủ ngon giấc hơn.
- Theo dõi sự tăng trưởng chiều cao, cân nặng của con thường xuyên. Nếu nhận thấy các chỉ số phát triển không đạt chuẩn, nên kiểm tra lại chế độ ăn uống, sinh hoạt đã khoa học hay chưa và kịp thời điều chỉnh. Trường hợp cần thiết, có thể đưa con đi thăm khám sức khỏe.
- Chăm sóc trẻ chu đáo, đồng hành với con trong hành trình khôn lớn về cả mặt vật chất, tinh thần. Khi trưởng thành, con không có cơ hội thứ hai để cải thiện chiều cao.
Muốn con cao lớn, khỏe mạnh, nắm được các dấu hiệu cho thấy trẻ đang phát triển chiều cao tốt vô cùng quan trọng. Nếu chăm sóc con kịp thời, đúng cách, cha mẹ dù có chiều cao hạn chế thì con vẫn có cơ hội lớn đạt chuẩn chiều cao.
