Di truyền là một trong những yếu tố tác động đến tốc độ tăng trưởng chiều cao, chiều cao tối đa mà một người có thể đạt được khi trưởng thành. Tác động của di truyền đến chiều cao diễn ra như thế nào, chiều cao là gen trội hay gen lặn? Nắm được những thông tin này sẽ giúp cha mẹ có kế hoạch chăm sóc trẻ tốt hơn, giúp con sở hữu chiều cao nổi bật khi trưởng thành. Cùng khám phá chủ đề này trong bài viết dưới đây nhé.
Trước khi xác định chiều cao là gen trội hay gen lặn, chúng ta nên tìm hiểu chi tiết về gen trội và gen lặn là gì.
Gen trội là gen biểu hiện tình trạng trội khi xuất hiện ở trạng thái đồng hợp tử với gen lặn. Trong khi đó, gen lặn là gen chỉ xuất hiện tình trạng khi ở trạng thái đồng hợp tử lặn.
Ví dụ nếu gen trội quy định màu mắt nâu (A), gen lặn quy định màu mắt xanh (a). Nếu người mang kiểu gen AA hoặc Aa thì mắt của họ sẽ có màu nâu. Nếu kiểu gen aa thì mắt sẽ có màu xanh.
Rất khó xác định chiều cao là gen trội hay gen lặn
Chiều cao của con cái sẽ chịu ảnh hưởng từ gen di truyền từ cha mẹ sang con cái. Thai nhi khi hình thành sẽ nhận nửa bộ gen từ cha, nửa bộ gen từ mẹ, kết hợp lại với nhau tạo nên bộ gen riêng của trẻ. Các gen di truyền từ cha và mẹ ảnh hưởng đến chiều cao sẽ tham gia chi phối quá trình sản xuất hormone tăng trưởng của tuyến yên, quá trình phát triển của đĩa tăng trưởng. Các nhà khoa học đã tìm ra và xác định được khoảng gần 700 gen di truyền tác động đến chiều cao.
Điều này có nghĩa là chiều cao của cha, mẹ có thể quyết định một phần chiều cao của con cái. Khi cha mẹ có chiều cao tốt, con cái cũng có cơ hội thừa hưởng. Nếu cha mẹ có tầm vóc hạn chế, con cũng bị ảnh hưởng một phần. Tỉ lệ tác động của di truyền lên chiều cao ở mức 23%, không quá cao. Do đó, nếu chú trọng đến việc phát triển chiều cao cho con từ nhỏ, cha mẹ vẫn có thể giúp con có được chiều cao nổi bật khi trưởng thành.
Như đã nói, có đến gần 700 gen di truyền tham gia tác động đến quá trình phát triển chiều cao tự nhiên của trẻ. Chiều cao không được quy định bởi một cặp gen hay gen đơn lẻ nào mà là sự tổng hòa của rất nhiều gen. Do đó, việc xác định được chiều cao là gen trội hay gen lặn rất khó khăn, không thể xác định chắc chắn.
Các nhà khoa học đã tìm ra một số biến thể trong gen FGFR 3, FBN1, GH1, EVC, GPC3… có liên quan mật thiết đến chiều cao. Nếu chúng ta sở hữu gen trội của các gen kể trên, sẽ có cơ hội sở hữu chiều cao tốt hơn. Với những người có gen lặn những gen này, chiều cao của họ sẽ thấp hơn.
Tác động của một số biến thể gen đối với chiều cao cụ thể như sau:
- Gen IGH: Chi phối một phần sự phát triển của xương
- Gen FGFR3: Tác động đến quá trình tăng trưởng của cơ thể
- Gen BMP2: Liên quan đến quá trình phát triển sụn tăng trưởng, cốt hoá xương
Dù gen trội hay gen lặn thì yếu tố di truyền cũng không đóng vai trò chính trong quá trình tăng trưởng chiều cao, mà chỉ ảnh hưởng một phần. Cha mẹ cần nghiên cứu kỹ hơn, 77% còn lại là những yếu tố nào, tác động cụ thể như thế nào đối với chiều cao. Từ đó có kế hoạch chăm sóc chiều cao cho con, bất chấp di truyền chiều cao là gen lặn hay gen trội.
Di truyền chỉ tác động đến 23% chiều cao, 77% còn lại là những yếu tố nào? NuBest Vietnam sẽ bất mí cho bạn nhé!
- Dinh dưỡng: Chế độ ăn uống hằng ngày quyết định rất lớn đến chiều cao của trẻ. Tỉ lệ tác động của dinh dưỡng là lớn nhất, lên đến 32%. Ăn uống khoa học, đủ chất, giúp hệ xương có đủ các dưỡng chất cần thiết để tăng trưởng, xương chắc khỏe, thể lực tốt để vận động thể thao hiệu quả.
Dinh dưỡng ảnh hưởng mạnh nhất đến chiều cao
- Vận động: Trẻ thường xuyên tập luyện các bộ môn thể thao, đặc biệt là những bộ môn kéo giãn cơ thể hay phải bật nhảy nhiều như đạp xe, bơi lội, bóng rổ, cầu lông… sẽ có chiều cao tốt hơn hẳn. Các bài tập vận động sẽ kích thích xương tích luỹ khoáng chất, tăng mật độ xương và cải thiện sự dẻo dai cho xương khớp.
- Giấc ngủ: Giấc ngủ sớm và ngon giấc vào ban đêm sẽ tạo điều kiện cho tuyến yên sản xuất ra nhiều hormone tăng trưởng. Lượng hormone này được tiết ra liên tục trong cả ngày nhưng nhiều nhất là vào ban đêm, trong khung giờ 23h - 01h sáng khi cơ thể ngủ sâu giấc.
- Môi trường sống: Trẻ em được sinh ra và lớn lên trong môi trường trong lành, bối cảnh xã hội thoải mái, vui vẻ, sẽ có cơ hội đạt được chiều cao nổi bật hơn.
- Tình trạng sức khoẻ: Những trẻ có hệ miễn dịch kém, thường xuyên ốm đau hoặc bị mắc các bệnh bẩm sinh như tim mạch, rối loạn sản sụn xương, rối loạn di truyền… sẽ có nguy cơ thấp lùn khi trưởng thành. Trong khi đó, nếu có đề kháng tốt, ít ốm đau, trẻ sẽ phát triển chiều cao tốt hơn.
Để con yêu có được chiều cao nổi bật, cha mẹ nên áp dụng các bí quyết tăng chiều cao nhanh chóng sau đây:
- Tăng cường dinh dưỡng trong bữa ăn: Hằng ngày trẻ nên được bố trí khoảng 5-6 bữa ăn với 3 bữa chính và 2-3 bữa phụ. Tăng số lượng bữa ăn sẽ giúp tăng lượng thức ăn, lượng dinh dưỡng nạp vào cơ thể. Với các bữa chính của trẻ, nên có sự đa dạng về thực phẩm như rau củ, thịt cá, trứng, trái cây… để đảm bảo bổ sung đủ các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho hệ xương phát triển. Các bữa phụ không cần quá cầu kỳ, có thể chọn sữa, trái cây, sản phẩm làm từ sữa. Ngoài ra, nên hạn chế cho con ăn các thức ăn nhiều dầu mỡ, bánh kẹo ngọt, các loại nước ngọt, đồ uống có ga.
- Uống sữa hằng ngày: Việc lựa chọn sữa cho bữa phụ là giải pháp hoàn hảo về cả thời gian, dinh dưỡng. Trong sữa chứa hàm lượng cao vitamin D, protein và đặc biệt là canxi. Đây đều là những chất dinh dưỡng tốt cho sự phát triển của xương và chiều cao. Mỗi ngày trẻ nên bổ sung từ 350ml - 500ml sữa để tăng cường dinh dưỡng, phát triển chiều cao.
Sữa chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho hệ xương
- Chơi thể thao 45-60 phút: Tùy vào sở thích, năng lực của con mà cha mẹ có thể chọn cho con một vài môn thể thao tăng chiều cao để tập luyện. Lưu ý thời gian vận động nên đạt ít nhất 45 - 60 phút/ngày mới đủ để kích thích sự phát triển xương và chiều cao. Trước khi chơi thể thao cần khởi động để làm nóng cơ thể, giảm chuột rút. Sau khi vận động cần tập giãn cơ, bổ sung nước để cơ thể phục hồi tốt.
- Ngủ trước 22h: Thời điểm lý tưởng để đi ngủ là từ 21h - 22h hằng ngày. Như vậy có thể có thể ở trong trạng thái ngủ sâu vào lúc 23h, lúc tuyến yên sản xuất ra nhiều hormone tăng trưởng nhất trong ngày. Thời gian ngủ mỗi đêm phù hợp là từ 8-10 tiếng (tuỳ vào độ tuổi của con). Ban ngày không nên để con ngủ quá nhiều, sẽ gây khó ngủ vào ban đêm. Bên cạnh đó, cần chú ý dọn phòng ngủ sạch sẽ, điều chỉnh nhiệt độ và ánh sáng phù hợp để con có giấc ngủ dễ chịu.
- Tắm nắng: Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là cách đơn giản nhất để bổ sung vitamin D. Vitamin D tham gia vào quá trình xương hấp thụ canxi. Thiếu vitamin D sẽ kéo theo thiếu canxi do cơ thể hấp thu kém dù chế độ ăn hằng ngày rất giàu canxi. Trẻ chỉ cần tắm nắng 15 - 20 phút/ngày trong khung giờ buổi sáng sớm và chiều muộn là da đã tự tổng hợp đủ nhu cầu vitamin D/ngày.
- Sử dụng sản phẩm tăng chiều cao: Sản phẩm tăng chiều cao là một loại “thực phẩm siêu dinh dưỡng” ở dạng viên/cốm/sữa/kẹo/siro… phù hợp với nhiều độ tuổi từ 2 - 20 tuổi. Thành phần dinh dưỡng rất cao, chủ yếu là các vi khoáng kích thích xương tăng trưởng, các dưỡng chất hỗ trợ nâng cao sức khoẻ, cải thiện giấc ngủ, vị giác cho trẻ. Nhờ đó, dùng sản phẩm tăng chiều cao hằng ngày trẻ sẽ giảm thiểu tối đa nguy cơ thấp lùn do thiếu hụt dinh dưỡng, sức khỏe và thể trạng tốt hơn. Cha mẹ nên tìm hiểu thông tin sản phẩm và chọn cho mình một thương hiệu sản phẩm tăng chiều cao uy tín, chất lượng để cải thiện chiều cao cho con.
Sử dụng sản phẩm tăng chiều cao uy tín để cải thiện chiều cao nhanh chóng
- Đảm bảo môi trường sống an toàn: Kiểm tra môi trường sống của trẻ đã trong lành chưa, có đang bị ô nhiễm không khí/đất/nước/tiếng ồn ảnh hưởng đến sức khỏe hay không và tiến hành can thiệp nếu cần thiết. Ngoài ra, kiểm soát bối cảnh gia đình, trường học, xã hội trong khả năng, tạo không gian thoải mái, vui vẻ để trẻ có thể phát triển tốt cả về sức khỏe, tâm lý, cảm xúc. Điều này rất có lợi và cần thiết để con phát triển chiều cao tối đa.
Gen di truyền không quyết định hoàn toàn chiều cao. Do đó, bạn không cần phải quá quan trọng chiều cao là gen trội hay lặn. Chúng ta cũng không thể can thiệp vào yếu tố di truyền. Thay vào đó, hãy chú trọng cải thiện chế độ ăn uống, vận động, nghỉ ngơi hằng ngày của con, giúp con có những điều kiện tốt nhất để phát triển chiều cao.
