Nên hay không nên tiêm hormone tăng chiều cao? Giải đáp chi tiết

Hormone tăng chiều cao là gì?

Hormone chính liên quan đến việc điều chỉnh chiều cao là hormone tăng trưởng (GH), được sản xuất bởi tuyến yên nằm ở đáy não. GH kích thích sự phát triển của xương và sụn ở trẻ em và thanh thiếu niên. Hormone tăng trưởng (GH), còn đượcbiết đến với tên gọi khoa học là  somatotropin. 

Hormone tăng trưởng GH đóng vai trò hỗ trợ chiều cao phát triển

- Kích thích tăng trưởng: Một trong những chức năng chính của GH là kích thích tăng trưởng trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên. Nó thúc đẩy sự phát triển của xương, sụn và các mô, đặc biệt là ở xương dài của cánh tay và chân. GH cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường, ảnh hưởng đến chiều cao và tỷ lệ cơ thể tổng thể.

- Điều chỉnh quá trình trao đổi chất: GH đóng vai trò điều chỉnh quá trình trao đổi chất bằng cách thúc đẩy quá trình phân hủy chất béo (lipolysis) và giải phóng axit béo vào máu. Nó cũng tăng cường sự hấp thu và sử dụng glucose của tế bào, giúp duy trì lượng đường trong máu ở mức bình thường.

- Thúc đẩy quá trình tổng hợp protein: GH kích thích tổng hợp protein ở các mô khác nhau, bao gồm cả cơ bắp, dẫn đến tăng khối lượng và sức mạnh cơ bắp. Nó cũng hỗ trợ sửa chữa mô, tái tạo và chữa lành vết thương.

- Tăng cường mật độ xương: GH góp phần tăng cường sức khỏe của xương bằng cách kích thích sự phát triển và khoáng hóa của xương. Nó giúp duy trì mật độ và sức mạnh của xương, giảm nguy cơ loãng xương và gãy xương.

- Điều chỉnh thành phần cơ thể: GH ảnh hưởng đến thành phần cơ thể bằng cách thúc đẩy sự phát triển của khối lượng cơ nạc (cơ bắp) đồng thời giảm khối lượng mỡ. Nó giúp duy trì tỷ lệ thuận lợi giữa cơ và mỡ, góp phần vào thành phần cơ thể tổng thể và sức khỏe trao đổi chất.

- Điều chỉnh chức năng miễn dịch: GH đóng vai trò điều chỉnh chức năng miễn dịch và viêm. Nó có thể tăng cường phản ứng miễn dịch đối với nhiễm trùng và chấn thương, thúc đẩy quá trình sửa chữa và phục hồi mô.

- Mô hình bài tiết: Sự bài tiết GH diễn ra theo nhịp và theo nhịp sinh học, với mức độ tiết ra cao hơn trong khi ngủ và sau khi tập thể dục. Nó cũng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau như căng thẳng, dinh dưỡng, tập thể dục và tuổi tác.

- Điều chỉnh bằng cơ chế phản hồi: Sự tiết GH được điều hòa chặt chẽ bởi các cơ chế phản hồi liên quan đến các hormone như yếu tố tăng trưởng giống insulin 1 (IGF-1), hormone giải phóng hormone tăng trưởng (GHRH) và somatostatin. Những hormone này giúp duy trì mức GH trong phạm vi hẹp và đảm bảo phản ứng sinh lý thích hợp.

Tại sao cơ thể thiếu hormone tăng chiều cao?

Cơ thể có thể thiếu hormone góp phần tăng chiều cao vì một số lý do, bao gồm yếu tố di truyền, tình trạng bệnh lý và ảnh hưởng của môi trường. Dưới đây là một số lý do phổ biến khiến một cá nhân có thể bị thiếu hụt hoặc mất cân bằng hormone ảnh hưởng đến chiều cao.

- Yếu tố di truyền: Khuynh hướng di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tiềm năng chiều cao của một cá nhân. Những biến thể trong gen liên quan đến sự tăng trưởng và phát triển, bao gồm cả những biến thể liên quan đến sản xuất hoặc hoạt động của hormone tăng trưởng. Các tình trạng di truyền như thiếu hụt hormone tăng trưởng (GHD), hội chứng Turner và hội chứng Noonan có thể dẫn đến tầm vóc thấp hơn do những bất thường về di truyền ảnh hưởng đến chức năng hormone.

- Thiếu hụt hormone tăng trưởng (GHD): Thiếu hụt hormone tăng trưởng xảy ra khi tuyến yên không sản xuất đủ lượng hormone tăng trưởng. GHD có thể là bẩm sinh (hiện tại khi mới sinh) hoặc mắc phải sau này do các yếu tố như khối u, chấn thương, nhiễm trùng hoặc xạ trị ảnh hưởng đến tuyến yên. Nếu không có đủ hormone tăng trưởng, sự tăng trưởng và phát triển bình thường sẽ bị suy giảm, dẫn đến tăng trưởng chậm lại và tầm vóc thấp hơn.

Thiếu hụt hormone tăng trưởng khiến quá trình phát triển chiều cao bị gián đoạn

- Mất cân bằng nội tiết tố khác: Ngoài hormone tăng trưởng, các hormone khác như hormone tuyến giáp, hormone giới tính (estrogen và testosterone), yếu tố tăng trưởng giống insulin 1 (IGF-1) và hormone tuyến thượng thận có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và chiều cao. Sự mất cân bằng hoặc thiếu hụt các hormone này do các tình trạng như suy giáp, suy sinh dục hoặc suy tuyến thượng thận có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và dẫn đến tầm vóc thấp hơn.

- Bệnh mãn tính hoặc suy dinh dưỡng: Tình trạng bệnh mãn tính hoặc suy dinh dưỡng có thể làm gián đoạn quá trình sản xuất hormone và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng. Dinh dưỡng không đầy đủ, hấp thu kém chất dinh dưỡng, bệnh mãn tính hoặc rối loạn tiêu hóa có thể làm suy giảm khả năng sản xuất hoặc sử dụng các hormone cần thiết cho sự tăng trưởng của cơ thể. Trẻ em mắc bệnh mãn tính hoặc suy dinh dưỡng có thể biểu hiện chậm phát triển và không đạt được chiều cao tối đa tiềm năng.

- Yếu tố môi trường: Các yếu tố môi trường như tiếp xúc với chất độc, chất ô nhiễm hoặc hóa chất gây rối loạn nội tiết có thể cản trở chức năng hormone và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng. Các yếu tố môi trường có thể góp phần gây ra sự mất cân bằng hoặc thiếu hụt nội tiết tố ảnh hưởng đến chiều cao.

Có nên tiêm hormone tăng chiều cao không?

Điều quan trọng cần lưu ý là liệu pháp hormone tăng trưởng chỉ được khuyến nghị cho những người được chẩn đoán bị thiếu hụt hormone GH hoặc các tình trạng bệnh lý di truyền khác làm suy giảm sự tăng trưởng. Việc điều trị bằng hormone tăng trưởng chỉ nhằm mục đích tăng chiều cao là không phù hợp hoặc không an toàn đối với những người không bị thiếu hụt hormone, vì nó có thể dẫn đến những nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe và tác dụng phụ. Do đó, việc tiêm hormone chỉ nên được sử dụng dưới sự hướng dẫn và giám sát của chuyên gia chăm sóc sức khỏe có trình độ. 

Nếu có thể của trẻ không thiếu hormone tăng trưởng hoặc không mắc các căn bệnh di truyền liên quan đến hormone tăng trưởng thì tuyệt đối cha mẹ không nên cho trẻ tiêm. Việc tiêm hormone tăng trưởng này sẽ ảnh hưởng có hại đến sức khoẻ và gây ra những nguy hiểm đến tính mạng. 

Tiêm hormone tăng chiều cao có thật sự hiệu quả không?

Với trẻ thiếu hormone tăng trưởng

Liệu pháp hormone tăng trưởng có hiệu quả nhất đối với những người được chẩn đoán thiếu hụt hormone tăng trưởng (GHD). Trong những trường hợp này, tuyến yên không sản xuất đủ hormone tăng trưởng, dẫn đến tăng trưởng chậm lại. Khi liệu pháp hormone tăng trưởng được sử dụng cho những người mắc GHD, nó có thể kích thích tăng trưởng và giúp họ đạt được chiều cao bình thường hơn so với độ tuổi của người thực hiện. 

Tiêm hormone tăng trưởng cũng có thể có hiệu quả đối với những người mắc một số tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, chẳng hạn như hội chứng Turner, bệnh thận mãn tính, hội chứng Prader-Willi và tầm vóc thấp bé vô căn (ISS). Trong những trường hợp này, liệu pháp hormone tăng trưởng có thể giúp cải thiện kết quả tăng trưởng. Mặc dù hiệu quả có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng cơ bản và phản ứng của từng cá nhân đối với việc điều trị. 

Tiêm hormone tăng trưởng phù hợp cho trẻ thiếu hụt hormone hoặc mắc các bệnh lý di truyền

Hiệu quả của liệu pháp hormone tăng trưởng có thể phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm mức độ nghiêm trọng của tình trạng thiếu hụt hormone tăng trưởng hoặc tình trạng cơ bản, độ tuổi bắt đầu điều trị, thời gian điều trị và phản ứng của từng cá nhân với liệu pháp. Nói chung, việc điều trị có hiệu quả nhất khi bắt đầu ngay từ khi còn nhỏ, trước khi các đĩa tăng trưởng đóng lại, cho phép trẻ có tiềm năng tăng trưởng tối đa.

Với trẻ không thiếu hormone tăng trưởng

Với trẻ không thiếu hormone tăng trưởng tuyệt đối không nên tiêm hoặc bổ sung hormone. Cha mẹ nên cho trẻ thăm khám, lắng nghe hướng dẫn và chia sẻ từ các bác sĩ chuyên môn để tìm ra các phương pháp điều trị phù hợp với thể trạng của con. Việc tự ý tiêm hoặc bổ sung cho trẻ sẽ khiến cơ thể có thể gặp nhiều tác dụng xấu, nguy hiểm đến tính mạng của trẻ. 

Đối với thanh thiếu niên đã bước qua độ tuổi 20, thì hầu như các biện pháp cải thiện chiều cao, kể cả tiêm hormone tăng trưởng đều không tác dụng. Hơn hết, việc bất chấp tiêm hormone tăng trưởng vào cơ thể có thể gây ra những tác hại khó lường cho cơ thể.  

 
Tập trung chế độ dinh dưỡng, vận động và thói quen sinh hoạt hỗ trợ cải thiện vóc dáng

Tiêm hormone tăng trưởng chiều cao giá bao nhiêu?

Chi phí tiêm hormone tăng trưởng chiều cao, cụ thể là liệu pháp hormone tăng trưởng, có thể khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như nhãn hiệu thuốc, liều lượng, tần suất tiêm, thời gian điều trị và phí của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cá nhân. Ngoài ra, các yếu tố như bảo hiểm, giảm giá và các chương trình hỗ trợ tài chính cũng có thể ảnh hưởng đến chi phí chung.

Dưới đây là một số điểm chính liên quan đến chi phí của liệu pháp hormone tăng trưởng:

- Chi phí thuốc: Chi phí thuốc hormone tăng trưởng có thể dao động từ vài trăm đến vài nghìn đô la mỗi tháng, tùy thuộc vào nhãn hiệu và liều lượng được kê đơn. Các công thức có thương hiệu có xu hướng đắt hơn các phiên bản gốc.

- Liều lượng và tần suất: Liều lượng và tần suất tiêm hormone tăng trưởng theo chỉ định của bác sĩ có thể ảnh hưởng đến chi phí điều trị chung. Liều cao hơn hoặc tiêm thường xuyên hơn có thể dẫn đến tăng chi phí thuốc.

- Thời gian điều trị: Liệu pháp hormone tăng trưởng thường kéo dài, kéo dài vài năm cho đến khi trẻ đạt được tiềm năng phát triển tối đa. Thời gian điều trị có thể đóng góp đáng kể vào tổng chi phí điều trị.

Sử dụng hormone tăng trưởng với liều lượng theo hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa

- Phí dịch vụ chăm sóc sức khỏe: Ngoài chi phí thuốc, bệnh nhân có thể phải trả phí cho việc thăm khám, tư vấn, xét nghiệm và hẹn theo dõi cho các cơ sở y tế, bệnh viện. Các khoản phí này có thể khác nhau tùy thuộc vào nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và cơ sở chăm sóc sức khỏe.

- Chi phí đi lại, ăn uống: Cha mẹ nên dự trù thêm khoản chi phí di chuyển và ăn uống nếu ở xa. Tuỳ theo thể trạng của trẻ, việc đi lại thăm khám có thể dạo động từ 1 tháng/lần hoặc ít hơn. 

- Chi phí mua các dụng cụ y tế: Sau khi thăm khám tại bệnh viện, bác sĩ sẽ kê đơn và cấp các liều hormone như quy định. Cha mẹ cần chuẩn bị thêm các loại ống tiêm, bông băng, nước sát khuẩn để phục vụ cho việc tự tiêm hormone cho bé tại nhà. 

Tiêm hormone cần cẩn trọng những gì?

Khi tiêm hormone tăng trưởng, điều quan trọng là phải thực hiện một số biện pháp phòng ngừa nhất định để đảm bảo sử dụng an toàn và hiệu quả. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa quan trọng cha mẹ cần xem xét:

- Làm theo hướng dẫn của bác sĩ: Luôn làm theo hướng dẫn cụ thể do bác sĩ chuyên khoa đưa ra khi được xác định tiêm hormone tăng trưởng. Bác sĩ sẽ kê đơn liều lượng, kỹ thuật tiêm và tần suất tiêm thích hợp dựa trên nhu cầu cá nhân của trẻ.

- Bảo quản thuốc đúng cách: Bảo quản thuốc hormone tăng trưởng theo hướng dẫn của nhà sản xuất, thường là trong tủ lạnh ở nhiệt độ khuyến nghị. Không đông lạnh thuốc và tránh ánh sáng, sử dụng thuốc trước ngày hết hạn in trên bao bì.

- Vệ sinh tay: Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước trước khi xử lý thuốc hoặc tiêm để tránh nhiễm bẩn.

- Chọn đúng vị trí tiêm: Chọn đúng vị trí tiêm để tránh tổn thương mô và giảm nguy cơ phản ứng tại chỗ tiêm, chẳng hạn như đau hoặc teo mỡ (mất mô mỡ). Các vị trí tiêm phổ biến bao gồm bụng, đùi và mông. 

- Kỹ thuật tiêm: Áp dụng kỹ thuật tiêm thích hợp để đảm bảo tiêm thuốc chính xác và an toàn. Làm sạch chỗ tiêm bằng tăm bông tẩm cồn và để khô trước khi tiêm. Sử dụng kim và ống tiêm mới, vô trùng cho mỗi lần tiêm. Thực hiện theo kích thước kim và độ sâu tiêm được khuyến nghị do bác sĩ chỉ định.

Chú trọng vấn đề bảo quản và vệ sinh khi tiêm hormone tăng trưởng vào cơ thể

- Loại bỏ bọt khí: Loại bỏ bọt khí khỏi ống tiêm trước khi tiêm để đảm bảo phân phối liều lượng chính xác. Để làm điều này, hãy giữ ống tiêm với kim hướng lên trên và gõ nhẹ vào ống tiêm để di chuyển bọt khí lên trên cùng. Đẩy pít tông để đẩy bọt khí ra ngoài trước khi tiêm.

- Vứt bỏ các dụng cụ tiêm theo hướng dẫn: Vứt bỏ kim tiêm, ống tiêm đúng cách trong hộp đựng chống đâm thủng. Không tái sử dụng kim tiêm hoặc ống tiêm cũng như không vứt chúng vào thùng rác gia đình, vì chúng có thể gây nguy cơ gây thương tích cho người khác.

- Theo dõi tác dụng phụ: Hãy cảnh giác với bất kỳ dấu hiệu phản ứng bất lợi hoặc tác dụng phụ nào sau khi tiêm hormone tăng trưởng. Các tác dụng phụ thường gặp có thể bao gồm phản ứng tại chỗ tiêm, chẳng hạn như đau, đỏ hoặc sưng, cũng như nhức đầu, buồn nôn hoặc đau khớp. Liên hệ với bác sĩ nếu trẻ gặp bất kỳ triệu chứng liên quan nào.

- Theo dõi thường xuyên: Tham dự các cuộc hẹn tái khám theo lịch trình với bác sĩ để theo dõi liệu pháp hormone tăng trưởng. Bác sĩ sẽ theo dõi và đánh giá thông qua các cuộc kiểm tra kỹ lưỡng với các trang thiết bị hiện đại. 

Những cách giúp kích thích hormone tăng chiều cao tự nhiên?

Mặc dù chiều cao phần lớn được quyết định bởi di truyền và mức độ hormone bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Thế nhưng có một số phương pháp tự nhiên có thể hỗ trợ chức năng hormone tối ưu và thúc đẩy sự phát triển khỏe mạnh trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên. 

- Dinh dưỡng cân bằng: Đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm protein, vitamin (đặc biệt là vitamin D và canxi), khoáng chất (như kẽm và magiê) và chất béo lành mạnh. Dinh dưỡng đầy đủ hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển tổng thể và có thể giúp tối ưu hóa chức năng hormone.

- Ngủ đủ giấc: Ưu tiên giấc ngủ chất lượng vì hormone tăng trưởng chủ yếu được giải phóng trong giai đoạn ngủ sâu. Đặt mục tiêu ngủ liên tục 7-9 giờ mỗi đêm và thiết lập lịch trình ngủ phù hợp để hỗ trợ sản xuất và tăng trưởng hormone tối ưu.

- Tập thể dục thường xuyên: Tham gia vào các hoạt động thể chất thường xuyên, bao gồm cả tập thể dục nhịp điệu và rèn luyện sức mạnh. Tập thể dục kích thích tuần hoàn, tăng cường sức khỏe của xương và có thể hỗ trợ cân bằng hormone. Các hoạt động như bơi lội, đạp xe, chạy bộ và nhảy có thể có lợi cho sức khỏe tổng thể và khả năng tăng trưởng.

Kết hợp quá trình tiêm hormone với việc tập luyện các bộ môn thể thao như bơi lội, bóng rổ, bật nhảy cao…

- Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Duy trì cân nặng khỏe mạnh theo độ tuổi và chiều cao của bạn. Trọng lượng cơ thể dư thừa có thể gây căng thẳng cho xương và khớp và có thể cản trở sự phát triển tối ưu. Hướng tới một chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên để hỗ trợ cơ thể khỏe mạnh.

- Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Dành thời gian ngoài trời để đảm bảo tiếp xúc đầy đủ với ánh sáng mặt trời, điều cần thiết cho quá trình tổng hợp vitamin D. Vitamin D đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của xương và có thể hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển tổng thể.

- Quản lý căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng như chánh niệm, thiền, tập thở sâu hoặc yoga. Căng thẳng mãn tính có thể phá vỡ sự cân bằng hormone và có thể cản trở sự tăng trưởng và phát triển.

- Tránh hút thuốc và uống rượu: Tránh hút thuốc và hạn chế uống rượu, vì chúng có thể tác động tiêu cực đến chức năng hormone và sức khỏe tổng thể. Hút thuốc và uống quá nhiều rượu trong thời niên thiếu có thể cản trở sự tăng trưởng và phát triển.

- Giữ đủ nước: Uống nhiều nước suốt cả ngày để giữ nước. Hydrat hóa thích hợp hỗ trợ sức khỏe tổng thể và có thể giúp tối ưu hóa chức năng hormone.

- Thói quen lối sống lành mạnh: Áp dụng các thói quen lối sống lành mạnh như duy trì tư thế tốt, vận động thường xuyên, ngủ đủ giấc và ngủ sớm.... Những thói quen này hỗ trợ sức khỏe tổng thể và quá trình tăng trưởng thể chất đặc biệt là chiều cao. 

Ăn gì để kích thích hormone tăng trưởng?

Không có loại thực phẩm cụ thể nào có thể kích thích trực tiếp việc sản xuất hormone tăng trưởng (GH). Tuy nhiên, việc duy trì chế độ ăn uống cân bằng và bổ dưỡng có thể hỗ trợ sức khỏe tổng thể và tối ưu hóa chức năng hormone, bao gồm cả việc sản xuất GH. 

- Thực phẩm giàu chất đạm: Tiêu thụ đủ chất đạm rất quan trọng để kích thích giải phóng GH. Bao gồm các nguồn đạm nạc như thịt gà, gà tây, cá, trứng, các sản phẩm từ sữa, các loại đậu, đậu phụ và các loại hạt trong chế độ ăn uống của bạn. Bữa ăn giàu đạm, đặc biệt là những bữa ăn chứa các axit amin thiết yếu như arginine và lysine, có thể giúp thúc đẩy bài tiết GH.

- Chất béo lành mạnh: Kết hợp các nguồn chất béo lành mạnh vào chế độ ăn uống của bạn, chẳng hạn như bơ, các loại hạt, hạt, dầu ô liu và cá béo như cá hồi. Chất béo lành mạnh rất cần thiết cho việc sản xuất hormone và có thể hỗ trợ mức GH tối ưu.

Chọn lựa các nhóm thực phẩm sạch, an toàn và giàu dưỡng chất

- Carbohydrate phức hợp: Chọn carbohydrate phức hợp cung cấp năng lượng và chất xơ bền vững, chẳng hạn như ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, quinoa, yến mạch), trái cây, rau và các loại đậu. Tránh tiêu thụ quá nhiều carbohydrate tinh chế và thực phẩm có đường, vì chúng có thể tác động tiêu cực đến sự cân bằng hormone.

- Thực phẩm giàu chất xơ: Thực phẩm giàu chất xơ giúp điều chỉnh lượng đường trong máu và có thể gián tiếp hỗ trợ cân bằng hormone. Thực phẩm giàu chất xơ sẽ có nhiều trong trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và các loại hạt.

- Thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng: Tiêu thụ nhiều loại trái cây và rau quả để đảm bảo cơ thể trẻ nhận được các vitamin và khoáng chất thiết yếu, hỗ trợ sức khỏe tổng thể và chức năng hormone. Các chất dinh dưỡng đặc biệt quan trọng bao gồm vitamin D, vitamin C, magiê, kẽm và sắt.

Nhìn chung, việc xác định và giải quyết nguyên nhân cơ bản của sự thiếu hụt hoặc mất cân bằng hormone là điều cần thiết để tối ưu hóa sự tăng trưởng và hỗ trợ sự phát triển khỏe mạnh của trẻ. Các lựa chọn điều trị có thể bao gồm liệu pháp thay thế hormone, can thiệp dinh dưỡng hoặc kiểm soát các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

NuBest Vietnam